Сутність мотивації персоналу як основа розвитку підприємства

Ключові слова: мотивація персоналу, мотив, потреба, персонал підприємства, система мотивації

Анотація

Стаття присвячена актуальним проблемам дослідження сутності мотивації та стимулювання персоналу на сучасних підприємствах. Метою дослідження є вивчення та аналіз особливості мотивації персоналу, взаємозв’язку вмотивованості персоналу та підвищення ефективності функціонування підприємства.

В умовах, що склалися в Україні на нинішньому етапі її розвитку, проблема мотивації та стимулювання працівників набуває важливого значення. І тому вирішення завдань, які стоять перед суспільством, можливе лише за умови створення належної мотиваційної основи, яка буде здатна спонукати та стимулювати персонал підприємств до високоефективної діяльності. Мотивація як процес впливу на людину займає важливе місце у системі управління підприємством, управління персоналом та управління працею. Важливим є не тільки підбір, навчання і влаштування кадрів, але і формування нової свідомості та менталітету, методів мотивації і стимулювання особистості, які б сприяли значній результативності роботи працівників.

У статті визначається сутність мотивації, як комплексу спонукальних причин, чинників під впливом яких діє працівник у конкретній ситуації на підприємстві. Обґрунтовується роль потреб, інтересів, цінностей та мотивів у формуванні умов для ефективної праці, яка обов’язково включає якість праці. Визначено підходи до поняття «мотивація» різними авторами та науковцями. Розглянуто сучасні інструменти мотивації праці та їх вплив на результативність діяльності працівників на підприємстві.

Біографії авторів

Olena Pustovit, Одеський національний морський університет, Одеса, Україна

ст. викладач кафедри «Підприємництво та туризм»

Yelizaveta Basuk, Одеський національний морський університет, Одеса, Україна

ст. викладач кафедри «Підприємництво та туризм»

Посилання

Базалійська Н.П. Управління трудовою поведінкою працівника в загальній системі управління підприємством // Вісник Хмельницького національного університету. 2010. № 2. Т. 1. С. 152-156.
2. Бизнес-словарь. URL: http://vocable.ru/dictionary/440/word/%CC%EE%F2%E8
%E2%E0%F6%E8%FF +%D2% F0%F3%E4%E0/
3. Болт Г.Дж. Практическое руководство по управлению сбытом. М.: Мт-Пресс, 2000. – 268 с.
4. Булатов А. Экономика: глоссарий. 1999. URL: http://vocable.ru/dictionary /421/word/%CC%EE%F2%E8%E2%E0%F6%E8%FF+%F2%F0%F3%E4%E0/
5. Герчиков В.И. Управление персоналом: работник – самый эффективный ресурс компании: учебное пособие. М.: ИНФРА-М, 2008. 282 с.
6. Гончар О.І., Лемешева Т.Г. Мотивація як основа формування трудового потенціалу підприємства // Вісник Хмельницького національного університету. 2009. № 4. Т. 2. С. 66 – 69.
7. Гончарук Н.Т. Управління керівним персоналом у сфері державної служби України: дис. на здобуття наук. ступеня канд. екон. наук: спец. 25.00.03 «Державна служба» К., 2007. – 465 с.
8. Діденко В.М. Менеджмент: підручник. К.: Кондор, 2008. 584 с.
9. Дмитренко Г.А. Мотивація та оцінка персоналу. К.: МАУП, 2002. 248 с.
10. Дубовий А. М. Розробка програми мотивації і стимулювання працівників промислового підприємства. URL: http://dspace.wunu.edu.ua/bitstream/316497/ 18708/1/Дубовий%20А.М._ДР.pdf
11. Єлець О.П. Мотивація інноваційної діяльності персоналу // Економічний вісник Запорізької державної інженерної академії. 2016. № 2. С. 78 – 83.
12. Капустянський П.З. Мотивація праці персоналу в сучасних умовах (організаційно-управлінський аспект). К.: ІПКДЗУ, 2007. – 154 с.
13. Коваленко М.А. Менеджмент трудової активності працівників підприємства. Херсон: Олди-плюс, 2006. 288 с.
14. Колот А.М. Мотивація персоналу: підручник. К.: КНЕУ, 2011. 397 с.
15. Кредісов А.І. Менеджмент для керівників: навчальний посібник. К.: «Знання», КОО, 1999. 556 с.
16. Малый экономический глоссарий. URL: http://vocable.ru/dictionary/660/word/ %CC%EE%F2%E8%E2%E0%F6%E8%FF/
17. Мескон М. Основы менеджмента. М.: Дело, 1997. 704 с.
18. Мочерний С.В. Економічна енциклопедія. К.: Академія. 2000. Т. 1. 864 с.
19. Нижник В. М. Механізм мотивації високопродуктивної праці персоналу підприємств: монографія. Хмельницький: ХНУ, 2011. 210 с.
20. Покропивний С.Ф. Економіка підприємства: підручник. К.: КНЕУ, 2001. 528 с.
21. Пушкар Р.М. Менеджмент: теорія та практика: підручник. Тернопіль: Карт-бланш, 2003. 490 с.
22. Різник Д.В. Управління мотивацією праці на підприємствах санаторно-курортного копмплексу. URL: http://www.lute.lviv.ua/fileadmin/www.lac.lviv.ua/ data/pidrozdily/Aspirantura/Rady/Spec_vchena_rada/Dysertacii/2018_07/Riznyk_Vidguk_Disert.pdf
23. Рихлевич Л.І. Формування системи мотивації персоналу підприємства. URL: http://dspace.wunu.edu.ua/bitstream/316497/16947/1/Рихлевич%20Л.%20I.pdf
24. Рульєв В.А. Управління персоналом: навчальний посібник. К.: Кондор, 2012. 310 с.
25. Семенов А.К., Набоков В.И. Основы менеджмента: практикум. СПб.: Спец. лит., 2007. 476 с.
26. Табу або свобода? Як прийнято стимулювати лояльність співробітників. URL: https://jobs.ua/rus/hr/manager/motivacija_personala/47
27. Темченко О. А. Врахування мотиваційної складової при розробці механізму матеріального стимулювання робітників на промислових підприємствах // Економічний аналіз. 2010. Вип. 7. С. 350 – 353.
28. Тужилкіна О.В. Мотивація та стимулювання праці в підприємствах споживчої кооперації України. URL: http://ir.kneu.edu.ua:8080/handle/2010/19858
29. Кибанова А.Я. Управление персоналом организации: учебное пособие. М.: ИНФРА-М, 2010. 695 с.
30. Цимбал Ю. С. Підвищення ефективності мотиваційних механізмів у системі менеджменту організації. URL: http://ird.gov.ua/sep/sep20171(123)/ sep20171(123)_110_TsymbalY.pdf
31. Чуланова О.Л. Методика внедрения грейдинга в систему оплаты труда персонала организации: принципы, подходы, преимущества, риски. // Актуальные проблемы гуманитарных и естественных наук. 2016. № 2. С. 128 – 138.
32. Шапиро С.А. Мотивация и стимулирование персонала: учебник. М.: Мост, 2009. 224 c.
33. Шинкаренко В.Г. Система мотиваційного моніторингу працівників підприємства // Україна: аспекти праці. 2000. № 4. С. 25 – 32.
34. Энциклопедия трудового права. URL: http://determiner.ru/dictionary/223/ word/%CC%CE%D2%C8% C2%C0%D6%C8%DF+%D2%D0%D3%C4%C0/
35. Юрчишин В. П., Захарчук Д. В. Мотивація персоналу в системі управління банку. URL: http://www.agrosvit.info/pdf/9_2018/12.pdf
36. Laurent A. The cross-cultural puzzle of international human resource management // Spring. 1986. V. 25 (1). P. 91-102.
37. Smith A. The wealth of nations. Aegitas, 2016. 685 p.

REFERENCES

1. Bazalijska, N.P. (2010). Upravlinnya trudovoyu povedinkoyu pracivnika v zagalnij sistemi upravlinnya pidpriyemstvom [Management of labor behavior of the employee in the general system of enterprise management]. Visnyk Khmelnytskoho natsionalnoho universytetu – Bulletin of Khmelnitsky University, Khmelnitsky, № 2. 152 – 156. [in Ukrainian].
2. Biznes-slovar. [Business dictionary]. Retrieved from: http://vocable.ru/dictionary/ 440/word/%CC%EE%F2%E8%E2%E0%F6%E8%FF+%D2%F0%F3%E4%E0/[in Ukrainian].
3. Bolt, G.J. (2000). Prakticheskoe rukovodstvo po upravleniyu sbytom. [Practical guide to sales management]. Moscow, 268 [in Russian].
4. Bulatov, A. (1999). Ekonomika: glossarij. [Economics: a glossary]. Retrieved from: http://vocable.ru/dictionary / 421 / word /% CC% EE% F2% E8% E2% E0% F6% E8% FF +% F2% F0% F3% E4% E0/. [in Russian].
5. Gerchikov, V.I. (2008). Upravlenie personalom: rabotnik – samyj effektivnyj resurs kompanii: uchebnoe posobie. [Personnel management: the employee is the most effective resource of the company: a textbook]. Moscow, 282 [in Russian].
6. Gonchar, O.I. & Lemesheva, T.H. (2009). Motyvatsiia yak osnova formuvannia trudovoho potentsialu pidpryiemstva [Motivation as the basis for the formation of the labor potential of the enterprise]. Visnyk of Khmelnytsky National University – Bulletin of Khmelnitsky University, № 4. 66 – 69. [in Ukrainian].
7. Goncharuk, N.T. (2007). Upravlinnya kerivnim personalom u sferi derzhavnoyi sluzhbi Ukrayini. [Management of management personnel in the field of civil service of Ukraine]: dis. Doctor of Economics/ Sciences, Kiev, 465. [in Ukrainian].
8. Didenko, V.M. (2008). Menedzhment: pidruchnik. [Management: a textbook]. Kiev, 584. [in Ukrainian].
9. Dmitrenko, G.A. (2002). Motivaciya ta ocinka personal. [Motivation and evaluation of staff]. Kiev, 248. [in Ukrainian].
10. Dubovij, A.M. (2018). Rozrobka programi motivaciyi i stimulyuvannya pracivnikiv promislovogo pidpriyemstva. [Development of a program of motivation and incentives for employees of industrial enterprises]. Retrieved from: http://dspace.wunu.edu.ua/bitstream/316497/18708/1/Дубовий%20А.М._ДР.pdf [in Ukrainian].
11. Yelec, O.P. (2016). Motivaciya innovacijnoyi diyalnosti personal. [Motivation of innovative activity of personnel]. Visnyk Zaporizhia State Engineering Academy –Economic Bulletin of Zaporizhia State Engineering Academy, Zaporizhia, № 2. 78 – 83. [in Ukrainian].
12. Kapustyanskij, P.Z. (2007). Motivaciya praci personalu v suchasnih umovah (organizacijno-upravlinskij aspekt). [Motivation of personnel work in modern conditions (organizational and managerial aspect)]. Kiev, 154. [in Ukrainian].
13. Kovalenko, M.A. (2006). Menedzhment trudovoyi aktivnosti pracivnikiv pidpriyemstva. [Management of labor activity of employees of the enterprise]. Kherson, 288. [in Ukrainian].
14. Kolot, А.M. (2011). Motivaciya personalu: pidruchnik. [Motivation of staff: a textbook]. Kiev, 397. [in Ukrainian].
15. Kredisov, A.I. (1999). Menedzhment dlya kerivnikiv: navchalnij posibnik. [Management for managers: a textbook]. Kiev, 556. [in Ukrainian].
16. Malyj ekonomicheskij glossarij. [Small economic glossary]. Retrieved from: http://vocable.ru/dictionary/660/word/%CC%EE%F2%E8%E2%E0%F6%E8%FF/ [in Ukrainian].
17. Meskon, M. (1997). Osnovy menedzhmenta. [Fundamentals of Management]. Moscow, 704. [in Russian].
18. Mochernij, S.V. (2000). Ekonomichna enciklopediya. [Economic encyclopedia]. Kiev, 864. [in Ukrainian].
19. Nizhnik, V.M. (2011). Mehanizm motivaciyi visokoproduktivnoyi praci personalu pidpriyemstv: monografiya. [Mechanism of motivation of highly productive work of personnel of enterprises: monograph]. Khmelnytsky, 210. [in Ukrainian].
20. Pokropivnij, S.F. (2001). Ekonomika pidpriyemstva: pidruchnik. [Economics of the enterprise: a textbook]. Kiev, 528. [in Ukrainian].
21. Pushkar, R.M. (2003). Menedzhment: teoriya ta praktika: pidruchnik. [Management: theory and practice: a textbook]. Ternopil, 490. [in Ukrainian].
22. Riznik, D.V. (2018). Upravlinnya motivaciyeyu praci na pidpriyemstvah sanatorno-kurortnogo kopmpleksu. [Management of work motivation at the enterprises of the sanatorium-resort complex]. Retrieved from: http://www.lute.lviv.ua/file/admin/www.lac.lviv.ua/data/pidrozdily/Aspirantura/Rady/Spec_vchena_rada/Dysertacii/2018_07/Riznyk_Vidguk_Disert.pdf . [in Ukrainian].
23. Rihlevich, L.I. (2017). [Formation of the system of motivation of the personnel of the enterprise]. Retrieved from: http://dspace.wunu.edu.ua/bitstream/316497/ 16947/1/Рихлевич%20Л.%20I.pdf. [in Ukrainian].
24. Rulev, V.A. (2012). Formuvannya sistemi motivaciyi personalu pidpriyemstva/ [Personnel management: a textbook]. Kiev, 310. [in Ukrainian].
25. Semenov, A.K. & Nabokov, V.I. (2007). Osnovy menedzhmenta: praktikum. [Fundamentals of management: practicum]. St. Petersburg, 476. [in Russian].
26. Taboo or freedom? How to stimulate employee loyalty. Retrieved from: https://jobs.ua/rus/hr/manager/motivacija_personala/47 [in Russian].
27. Temchenko, O.A. (2010). Vrahuvannya motivacijnoyi skladovoyi pri rozrobci mehanizmu materialnogo stimulyuvannya robitnikiv na promislovih pidpriyemstvah. [Taking into account the motivational component in the development of the mechanism of material incentives for workers at industrial enterprises]. Economic analysis, № 7, 350 - 353. [in Ukrainian].
28. Tuzhilkina, O.V. (2020). Motivaciya ta stimulyuvannya praci v pidpriyemstvah spozhivchoyi kooperaciyi Ukrayini. [Motivation and stimulation of work in the enterprises of consumer cooperation of Ukraine]. Retrieved from: http://ir.kneu. edu.ua: 8080/handle/2010/19858. [in Ukrainian].
29. Kibanova, I. (2010). Upravlenie personalom organizacii: uchebnoe posobie. [Personnel management of the organization: a textbook]. Moscow, 695. [in Russian].
30. Cimbal Yu. S. (2017). Pidvishennya efektivnosti motivacijnih mehanizmiv u sistemi menedzhmentu organizaciyi. [Improving the effectiveness of motivational mechanisms in the management system of the organization]. Retrieved from: http://ird. gov.ua/sep/sep20171(123)/sep20171(123)_110_TsymbalY.pdf. [in Ukrainian].
31. Chulanova, O.L. (2016). Metodika vnedreniya grejdinga v sistemu oplaty truda personala organizacii: principy, podhody, preimushestva, riski. [Methods of implementation of grading in the system of remuneration of personnel of the organization: principles, approaches, advantages, risks]. Actual problems of humanities and natural sciences, № 2, 128 – 138. [in Ukrainian].
32. Shapiro, S.A. (2009). Motivaciya i stimulirovanie personala: uchebnik. [Motivation and stimulation of staff: a textbook]. Moscow, 224. [in Russian].
33. Shinkarenko, V.G. (2000). [System of motivational monitoring of employees of the enterprise]. Ukraine: aspects of labor, № 4, 25 – 32. [in Ukrainian].
34. Enciklopediya trudovogo prava. [Encyclopedia of labor law]. Retrieved from: http://determiner.ru/dictionary/223/word/%CC%CE%D2%C8%C2%C0%D6%C8%DF+%D2%D0%D3%C4%C0/. [in Ukrainian].
35. Yurchishin, V. P. & Zaharchuk, D. V. (2018). Motivaciya personalu v sistemi upravlinnya banku. [Motivation in the bank management system].Retrieved from: http://www.agrosvit.info/pdf/9_2018/12.pdf. [in Ukrainian].
36. Laurent, A. (1986). The cross-cultural puzzle of international human resource management V. 25 (1), 91-102.
37. Smith, A. (2016). The wealth of nations. Aegitas, 685.
Опубліковано
2021-09-30
Як цитувати
Pustovit, O., & Basuk, Y. (2021). Сутність мотивації персоналу як основа розвитку підприємства. Розвиток методів управління та господарювання на транспорті, 3(76), 47 - 63. https://doi.org/10.31375/2226-1915-2021-3-47-63